تفاوت گاز CNG با گاز LPG چیست؟

در نگاه اول شاید گاز CNG و LPG هر دو به‌عنوان «سوخت گازی خودرو» شناخته شوند، اما در عمل تفاوت‌های مهم و تعیین‌کننده‌ای از نظر ساختار، ایمنی، هزینه، کاربری و حتی تأثیر بر موتور دارند. اگر قصد دارید خودروی دوگانه‌سوز بخرید، سیستم سوخت خود را تغییر دهید یا صرفاً می‌خواهید انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید، شناخت دقیق تفاوت CNG و LPG ضروری است.

CNG چیست؟

CNG (Compressed Natural Gas) یا گاز طبیعی فشرده، همان گاز شهری است که با فشار بسیار بالا (حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ بار) در مخازن مخصوص ذخیره می‌شود. منبع اصلی آن گاز متان است و به‌دلیل دسترسی گسترده به شبکه گاز طبیعی در ایران، استفاده از CNG بسیار رایج است. این سوخت به‌عنوان یکی از پاک‌ترین سوخت‌های فسیلی شناخته می‌شود و آلایندگی کمتری نسبت به بنزین و گازوئیل دارد.

LPG چیست؟

LPG (Liquefied Petroleum Gas) یا گاز مایع، ترکیبی از پروپان و بوتان است که با فشار کم به حالت مایع درمی‌آید. این گاز همان چیزی است که در کپسول‌های گاز خانگی یا صنعتی استفاده می‌شود. LPG چگالی انرژی بالاتری نسبت به CNG دارد و به همین دلیل حجم کمتری از آن انرژی بیشتری تولید می‌کند.

تفاوت CNG و LPG از نظر ایمنی

ایمنی یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های این دو سوخت است. CNG از هوا سبک‌تر است؛ بنابراین در صورت نشتی، به سرعت به سمت بالا حرکت کرده و پخش می‌شود، که خطر تجمع و انفجار را کاهش می‌دهد. در مقابل، LPG سنگین‌تر از هواست و در صورت نشت، در سطح زمین یا فضاهای بسته جمع می‌شود و احتمال انفجار بالاتری دارد. به همین دلیل استفاده از LPG در خودروها در ایران با محدودیت‌های قانونی همراه است.

تفاوت در فشار و مخزن

مخازن CNG باید فشار بسیار بالایی را تحمل کنند، به همین علت ضخیم، سنگین و گران‌قیمت هستند و معمولاً فضای قابل‌توجهی از صندوق عقب خودرو را اشغال می‌کنند. در مقابل، مخازن LPG فشار کمتری دارند، سبک‌تر هستند و فضای کمتری می‌گیرند، اما ریسک ایمنی بالاتری دارند.

تفاوت مصرف و قدرت موتور

از نظر فنی، LPG انرژی بیشتری نسبت به CNG تولید می‌کند؛ بنابراین خودروهایی که با LPG کار می‌کنند معمولاً افت شتاب و قدرت کمتری دارند. CNG به‌دلیل چگالی انرژی کمتر، ممکن است باعث کاهش نسبی توان موتور شود، هرچند تنظیم صحیح ECU و سیستم سوخت‌رسانی می‌تواند این مشکل را تا حد زیادی کاهش دهد.

تفاوت هزینه و دسترسی

در ایران، CNG ارزان‌تر و در دسترس‌تر است. جایگاه‌های CNG در اغلب شهرها وجود دارند و قیمت آن نسبت به بنزین و LPG مقرون‌به‌صرفه‌تر است. در مقابل، LPG برای استفاده خودرویی به‌صورت رسمی عرضه نمی‌شود و همین موضوع باعث شده دسترسی به آن محدود و پرریسک باشد.

تفاوت از نظر قوانین و مجوزها

یکی از مهم‌ترین نکات عملی این است که CNG به‌صورت رسمی و قانونی برای خودروها در ایران استفاده می‌شود، اما استفاده از LPG برای سوخت خودرو در اغلب موارد غیرقانونی است. این موضوع می‌تواند در معاینه فنی، بیمه و حتی توقیف خودرو دردسرساز شود.

تأثیر بر موتور و استهلاک

CNG به‌دلیل احتراق تمیزتر، رسوبات کمتری در موتور ایجاد می‌کند و می‌تواند عمر روغن موتور را افزایش دهد. البته دمای احتراق آن بالاتر است و اگر موتور برای CNG به‌درستی طراحی یا تنظیم نشده باشد، ممکن است به سوپاپ‌ها فشار وارد شود. LPG دمای احتراق متعادل‌تری دارد اما در صورت تنظیم غیراصولی می‌تواند به سیستم سوخت‌رسانی آسیب بزند.

در نهایت CNG بهتر است یا LPG؟

اگر ایمنی، قانونی بودن، قیمت و دسترسی برای شما اولویت دارد، بدون تردید CNG انتخاب منطقی‌تر و مطمئن‌تری در ایران است. LPG شاید از نظر توان و فضای اشغال‌شده مزایایی داشته باشد، اما ریسک ایمنی و مشکلات قانونی آن باعث می‌شود برای استفاده خودرویی توصیه نشود.

در یک جمله:
CNG سوختی امن، اقتصادی و قانونی است؛ LPG سوختی پرقدرت‌تر اما پرریسک و محدود. انتخاب نهایی باید بر اساس شرایط کشور، نوع خودرو و اولویت‌های شما انجام شود.